***پرونده عمل انسان، چه زمانى بسته مى‏شود؟
شخصى برق سالن و تالار عروسى را خاموش و فرار مى‏كند. اگر او را براى مجازات دستگير كنند، كيفر عادلانه زمانى است كه تمام حوادثِ پيش آمده را به حساب آورند. مثلاً:
به خاطر تاريكى ظرف‏هايى شكسته شد. دو نفر از پله‏ها افتادند. سر چند نفر به ستون خورد. شيرينى‏ها ريخت. اطفالى ترسيدند و گريه كردند. براى خارج شدن از سالن تاريك، زمان زيادى تلف شد. خانواده‏هاى عروس و داماد از مهمان‏ها خجالت كشيدند.
آرى، تمام آثار خاموش شدن سالن، بايد محاسبه و بر اساس آن، جريمه تعيين شود.
قرآن در اين زمينه مى‏فرمايد: «نَكتُبُ ما قَدّموا و آثارهم» (سوره يس، آيه 12) هم خود اعمال را مى‏نويسيم و هم آثار آنها را.
در حديث مى‏خوانيم: هر كس كار خوبى را بنا نهد، پاداش تمام كسانى كه به آن كار عمل كنند، بدون آنكه از عامل كم شود، به او داده مى‏شود. همان گونه كه اگر كسى راه بدى را به روى مردم باز كند، در گناه تمام كسانى كه در آن راه پا نهند شريك است.
«مَن سَنّ سُنَّة حَسنةً عُمِل بها من بَعده كان له أجره و مثل اُجورهم من غير أن ينقصّ من اُجورهم شيئا و مَن سَنّ سُنَّة سَيِّئة فَعُمل بها بعده كان عليه وزره و مثل أوزارهم من غير أن يَنقصّ من أوزارهم شيئاً» (كنزالعمّال، حديث 43079)
گاهى يك نفر ديگرى را سيگارى يا معتاد مى‏كند و دومّى نفر سوم را و او نفر چهارم را، نفر اول در گناه نفرات بعدى شريك است.
در حديث مى‏خوانيم: والدين در تمام كارهاى خير فرزندان شريكند و معلّم كلاس اول، در پاداش تحصيل دوره‏هاى بعد شريك است.