بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم‏                 
              
آيه 1 
وَ الْعَصْرِ   سوگند به روزگار
                        
                    
🔸سوگند خداوند، به عصر پيامبر (ص) 
و العصر 
حرف «ال» در «العصر»، براى عهد حضورى است؛ يعنى، سوگند به اين عصر!  
🔹سوگند خداوند به روزگار 
و العصر 
يكى از معانى «عصر» دهر است؛ يعنى، زمانى طولانى و غير محدود كه انقضاى آن، به انقراض اهل آن زمان بستگى دارد. (تاج ‏العروس) 
🔸 سوگند خداوند، به عصر هر روز و نماز فريضه آن 
و العصر 
چنانچه «عصر» به معناى «عشىّ» (بعد از ظهر تا غروب) باشد، سوگند به آن يا ناظر به همان زمان خواهد بود و يا به قرينه ظرف و مظروف، مراد نماز عصر است. 
                        
                        
آيه 2 
إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ   كه انسان در زيانكارى است
                       
🔸عموم انسان‏ها، سرمايه خويش را از كف داده، در زيان بزرگى فرورفته‏اند. 
إنّ الإنسن لفى خسر 
 «انسان» اسم جنس و حرف «ال» در آن، براى استغراق افراد است. تعميم خسارت بر تمامى انسان‏ها و آنگاه استثناى مؤمنان (در آيه بعد)، بيانگر آن است كه اكثريت چشمگيرى از انسان‏ها، دچار خسارتند.               
🔹بى‏‌ايمانى و ترك عمل صالح و تبليغ نكردن از حق و صبر، زيان بزرگى است. 
لفى خسر 
نكره آمدن كلمه «خسر»، براى بيان عظمت آن است. استثنايى كه در آيه بعد آمده، زيان را به غير افراد مستثنى، اختصاص داده است. 
                        
                        
آيه 3 
إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَ تَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ  مگر آنان كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده و يكديگر را به حق سفارش نموده و يكديگر را به شكيبايى توصيه كرده‌‏اند. 
                        
                       
🔸ايمان و عمل صالح و پذيرش حق و شكيبايى، بهره‏گيرى درست از سرمايه‏هاى وجودى خويش است. 
لفى خسر. إلّا الذين ءامنوا و عملوا الصلحت و تواصوا بالحقّ و تواصوا بالصبر 
🔹 انجام دادن تمام كارهاى شايسته، توصيه خداوند به مؤمنان‏ 
الذين ءامنوا و عملوا الصلحت‏ 
حرف «ال» در «الصالحات»، آن را بر تمام اعمال صالح تعميم داده است. از آن جا كه هرگاه عموم حقيقى امكان‏پذير نباشد، عموم عرفى مورد نظر است؛ مراد اعمال صالحى است كه براى شخص مؤمن مقدور مى‏‌باشد. 
🔸توصيه ديگران به پذيرش حق و شكيبايى در راه آن، مصداق بارز عمل صالح است. 
عملوا الصلحت و تواصوا بالحقّ و تواصوا بالصبر 
عطف توصيه به حق و صبر- كه مصداق عمل صالح است- بر انجام اعمال صالح، عطف خاص بر عام و نشانه اهميت ويژه خاص است. 
🔹لزوم حق‏پذيرى، شناختن و شناساندن حق و پايدارى و شكيبايى براى تحقق آن‏ 
تواصوا بالحقّ و تواصوا بالصبر 
ترغيب مؤمنان به توصيه ديگران بر حق و صبر، بيانگر لزوم پايبندى خود به آن دو است. 
🔸حق‏پذيرى و دفاع از حق، نيازمند شكيبايى و استقامت است. 
تواصوا بالحقّ و تواصوا بالصبر 
جمله «تواصوا بالصبر»، ممكن است درصدد بيان زمينه‏‌هاى لازم براى مفاد «تواصوا بالحقّ» باشد. 
🔹«صبر»، نشان حق‏‌پذيرى است و سفارش ديگران به آن، نمونه بارز ترغيب مردم به حق است. 
تواصوا بالحقّ و تواصوا بالصبر 
برداشت ياد شده، ناظر به اين احتمال است كه عطف «تواصوا بالصبر» بر جمله قبل، عطف خاص بر عام باشد. تكرار فعل «تواصوا»، اين ارتباط را تأييد مى‌‏كند؛ زيرا در تعبيرى نظير «تواصوا بالحقّ و الصبر»، تفاوت حق و صبر نمايان‏تر است. 
🔸اصلاح جامعه در كنار اصلاح خويشتن، ضرورتى اجتناب‌‏ناپذير در ثمربخشى وجود انسان‏ 
لفى خسر. إلّا الذين ءامنوا و عملوا الصلحت و تواصوا بالحقّ و تواصوا بالصبر 
🔹ترويج حق و تقويت روحيّه پايدارى، نيازمند مشاركت و هم‏يارى مردم با يكديگر است. 
تواصوا بالحقّ و تواصوا بالصبر