سوره حجر[15]

اين سوره  99آيه دارد.

اين سوره پيرامون استهزاء كفار به رسول خدا (ص) سخن مى‏گويد كه نسبت جنون به آن جناب داده و قرآن كريم را هذيان ديوانگان خوانده بودند. پس در حقيقت در اين سوره رسول خدا (ص) را تسلاى خاطر داده، و وى را به صبر و ثبات و گذشت از آنان سفارش مى‏كند و نفس شريفش را خوشحال و مردم را بشارت و انذار مى‏دهد.

و اين سوره به طورى كه از آياتش بر مى‏آيد در مكه نازل شده است.

در اين سوره آيه" فَاصْدَعْ بِما تُؤْمَرُ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِينَ ..." قرار دارد كه با يك مساله تاريخى در باره شروع دعوت اسلامى قابل انطباق است، و آن مساله اين است كه رسول خدا (ص) در اول بعثت، دعوت خود را علنى نكرد و تا مدت سه و يا چهار و يا پنج سال پنهانى دعوت مى‏نمود، زيرا اوضاع آن قدر نامساعد بود كه اجازه چنين اقدامى نمى‏داد، لذا در اين مدت آحادى از مردم را كه احتمال مى‏داد دعوتش را قبول كنند ملاقات مى‏كرد، و دعوت خود را پنهانى با آنان در ميان مى‏گذاشت تا آنكه خداى تعالى با آيه مذكور اجازه‏اش داد تا دعوتش را علنى كند.

و از جمله آيات برجسته‏اى كه در اين سوره واقع شده و حقايق بسيار مهمى از معارف الهى را در بر دارد آيه" وَ إِنْ مِنْ شَيْ‏ءٍ إِلَّا عِنْدَنا خَزائِنُهُ وَ ما نُنَزِّلُهُ إِلَّا بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ" و آيه" إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ" است.

مى توان محتواى اين سوره را در هفت بخش خلاصه كرد:

1 - آيات مربوط به مبدء عالم هستى و ايمان به او از طريق مطالعه در اسرار آفرينش .

2 - آيات مربوط به معاد و كيفر بدكاران .

3 - اهميت قرآن و عظمت اين كتاب آسمانى .

4 - داستان آفرينش آدم و سركشى ابليس و سرانجام كار او، و به عنوان يك هشدار و بيدار باش براى همه انسانها!

5 - اشاره به سرگذشت اقوامى همچون قوم لوط و صالح و شعيب ، براى تكميل اين هشدار.

6 - انذار و بشارت و اندرزهاى مؤ ثر و تهديدهاى كوبنده و تشويقهاى جالب .

7 - دعوت از پيامبر به مقاومت و دلدارى او در برابر توطئه هاى شديد مخالفان كه مخصوصا در محيط مكه بسيار زياد و خطرناك بود.

نام اين سوره از آيه هشتادم كه درباره اصحاب حجر (قوم صالح ) سخن مى گويد انتخاب شده است ، چرا كه در اين سوره پنج آيه درباره اصحاب حجر است ، و تنها سوره اى است كه از قوم صالح به عنوان اصحاب حجر نام مى برد.