سوره‏ى فرقان[25]

اين سوره هفتاد و هفت آيه دارد و در مكّه نازل شده است.در آيه‏ى اوّل اين سوره، از قرآن، به فُرقان تعبير شده است كه به معناى‏ جداكننده‏ى حقّ از باطل مى‏باشد. لذا اين سوره، «فُرقان» نام گرفته است.

غرض اين سوره بيان اين حقيقت است كه دعوت رسول خدا (ص)دعوتى است حق، و ناشى از رسالتى از جانب خداى تعالى، و كتابى نازل شده از ناحيه او، و نيز در اين سوره چند نوبت پشت سر هم ايرادهايى كه كفار بر نبوت آن جناب از ناحيه خدا، و بر نازل بودن كتابش از جانب خدا كرده‏اند، دفع شده، و در اين دفع عنايتى بالغ به كار رفته.

و چون بيان اين غرض مستلزم احتجاج بر مساله توحيد و نفى شريك، و بيان پاره‏اى از اوصاف قيامت، و صفات پسنديده‏اى از مؤمنين بود، لذا به اين مسائل نيز پرداخته، ولى همه اين بيانات را با لحن انذار و تخويف ايفاء نمود، نه تبشير و تشويق.

اين سوره در حقيقت از سه بخش تشكيل مى شود:

بخش اول كه آغاز اين سوره را تشكيل مى دهد منطق مشركان را شديدا در هم مى كوبد، و بهانه جوئيهاى آنها را مطرح كرده و پاسخ مى گويد، و آنها را از عذاب خدا و حساب قيامت و مجازاتهاى دردناك دوزخ بيم مى دهد، و به دنبال آن قسمتهائى از سرگذشت اقوام پيشين را كه بر اثر مخالفت با دعوت پيامبران گرفتار سختترين بلاها و كيفرها شدند، به عنوان درس عبرت ، براى اين مشركان لجوج و حق ستيز بازگو مى كند.

در بخش دوم براى تكميل اين بحث قسمتى از دلائل توحيد و نشانه هاى عظمت خدا را در جهان آفرينش ، از روشنائى آفتاب گرفته ، تا ظلمت و تاريكى شب ، و وزش بادها، و نزول باران ، و زنده شدن زمينه اى مرده ، و آفرينش آسمانها و زمينها در شش دوران و آفرينش ‍ خورشيد و ماه و سير منظم آنها در بروج آسمانىو مانند آن سخن مى گويد.

در حقيقت بخش اول مفهوم ((لا اله )) را مشخص مى كند و بخش ‍ دوم ((الا الله )) را.

بخش سوم فشرده بسيار جامع و جالبى از صفات مؤ منان راستين (عباد الرحمان ) و بندگان خالص خدا است كه در مقايسه با كفار متعصب و بهانه گير و آلوده اى كه در بخش اول مطرح بودند، موضع هر دو گروه كاملا مشخص مى شود و چنانكه خواهيم ديد اين صفات مجموعه اى است از اعتقادات ، عمل صالح ، مبارزه با شهوات ، داشتن آگاهى كافى ، و تعهد و احساس مسئوليت اجتماعى .