سوره تين [95]

اين سوره در ((مكه )) نازل شده و داراى 8 آيه است .

محتوا و فضيلت سوره :ايـن سـوره در حقيقت بر محور آفرينش زيباى انسان , و مراحل تكامل , وانحطاط او دور مى زند, و اين مطلب با سوگندهاى پرمعنائى در آغاز سوره شروع شده است , و بعد از شمردن عوامل پيروزى و نجات انسان , سرانجام تاكيد بر مساله معاد و حاكميت مطلقه خداوند پايان مى گيرد.

در حـديـثـى از پـيـغـمبراكرم (ص ) آمده است : ((هركس اين سوره را بخواندخداوند دو نعمت را مـادامـى كـه در دنـياست به او مى بخشد: سلامت و يقين , وهنگامى كه از دنيا برود به تعداد تمام كسانى كه اين سوره را خوانده اند ثواب يك روز روزه به عنوان پاداش به او مى بخشد)).

به نام خداوند بخشنده بخشايشگر.

(آيـه1)ـ در آغـاز ايـن سوره به چهار سوگند پرمعنى برخورد مى كنيم كه مقدمه براى بيان معنى پراهميتى است .مى فرمايد: ((قسم به انجير و زيتون [ يا قسم به سرزمين شام و بيت المقدس ]))(والتين والزيتون ).

(آيه2)ـ ((و سوگند به طور سينين )) (وطور سينين ).

(آيه3)ـ ((و قسم به اين شهر امن )) [ شهر مكه ] (وهذا البلد الا مين ).

((تين )) در لغت به معنى ((انجير)) و ((زيتون )) همان زيتون معروف است كه ماده روغنى مفيدى از آن مى گيرند.در اين كه آيا منظور سوگند به همين دو ميوه معروف است يا چيز ديگر؟

بعضى آن را اشاره به همان دو ميوه معروف مى دانند كه خواص غذائى ودرمانى فوق العاده زيادى دارد, بعضى ديگر معتقدند كه منظور از آن , دو كوهى است كه شهر ((دمشق )) و((بيت المقدس )) بر آنها قرارگرفته , چرا كه اين دو سرزمين ,محل قيام بسيارى از انبيا و پيامبران بزرگ خداست , و اين تفسير با سوگندهاى سوم و چهارم كه از سرزمينهاى مقدسى ياد مى كند هماهنگ است .

و امـا ((هـذا الـبـلـد الا مين )) مسلما اشاره به سرزمين ((مكه )) است سرزمينى كه حتى در عصر جـاهـلـيت به عنوان منطقه امن و حرم خدا شمرده مى شد, و كسى درآنجا حق تعرض به ديگرى نداشت .

و هـرگـاه ايـن دو قـسـم (تـين و زيتون ) را بر معنى ابتدائى آنها حمل كنيم يعنى انجير و زيتون معروف , باز سوگند پرمعنائى است زيرا:.

((انـجـير)) داراى ارزش غذائى فراوانى است و لقمه اى است مغذى و مقوى براى هر سن و سال و خالى از پوست و هسته و زوائد.در حـديـثـى از امـام عـلـى بـن مـوسى الرضا(ع ) آمده است : ((انجير بوى دهان رامى برد, لثه ها و اسـتـخـوانـها را محكم مى كند, مو را مى روياند درد را برطرف مى سازد, و با وجود آن نياز به دارو نيست )).و نيز فرمود: ((انجير شبيه ترين اشيا به ميوه بهشتى است )).

و غـذاشناسان و دانشمندان بزرگ براى زيتون و روغن آن اهميت فوق العاده اى قائلند, و معتقدند كسانى كه مى خواهند همواره سالم باشند بايد ازاين اكسير حياتى استفاده كنند.روغـن زيـتـون دوسـت صـمـيـمى كبد آدمى , و براى رفع عوارض كليه ها وسنگهاى صفراوى , و قولنجهاى كليوى , و كبدى و رفع يبوست بسيار مؤثر است .روغن زيتون سرشار از انواع ويتامينها است و داراى فسفر, كلسيم و پتاسيم ومنگنز است .در حـديـثـى از امام على بن موسى الرضا(ع ) آمده است : ((روغن زيتون غذاى خوبى است , دهان را خوشبو و بلغم را برطرف مى سازد, رنگ صورت را صفا و طراوت مى بخشد, اعصاب را تقويت كرده , بيمارى و درد و ضعف را از ميان مى برد و آتش خشم را فرو مى نشاند)).

(آيه4)ـ.ما انسان را در بهترين صورت آفريديم !.

بـعـد از ذكـر ايـن قـسمهاى پرمحتواى چهارگانه به جواب قسم پرداخته ,مى فرمايد: ((مسلما ما انسان را در بهترين صورت و نظام آفريديم )) (لقد خلقناالا نسان فى احسن تقويم ).

((تـقـويـم )) به معنى درآوردن چيزى به صورت مناسب , و نظام معتدل و كيفيت شايسته است , و گـسـتردگى مفهوم آن اشاره به اين است كه خداوند انسان را از هرنظر موزون و شايسته آفريد, هـم از نـظـر جـسمى , و هم از نظر روحى و عقلى , چرا كه هرگونه استعدادى را در وجود او قرار داده , و او را بـراى پـيـمـودن قوس صعودى بسيار عظيمى آماده ساخته , و با اين كه انسان ((جرم صـغـيرى )) است , ((عالم كبير)) رادر او جا داده و آنقدر شايستگيها به او بخشيده كه لايق خلعت ((ولقد كرمنا بنى آدم ; ما فرزندان آدم را كرامت و عظمت بخشيديم )) شده است .

(آيـه5)ـ ولـى هـمـيـن انـسان با تمام اين امتيازات اگر از مسير حق منحرف گردد چنان سقوط مى كند كه به ((اسفل سافلين )) كشيده مى شود, لذا در آيه موردبحث , مى فرمايد: ((سپس او را به پايين ترين مرحله باز گردانديم )) (ثم رددناه اسفل سافلين ).چـرا چنين نباشد در حالى كه موجودى است مملو از استعدادهاى سرشار كه اگر درطريق صلاح از آن اسـتـفـاده كـند بر بالاترين قله افتخار قرار مى گيرد, و اگر اين همه هوش و استعداد را در طـريق فساد به كار اندازد بزرگترين مفسده را مى آفريند وطبيعى است كه به ((اسفل سافلين )) كشيده شود.

(آيـه6)ـ ولـى در ايـن آيه , مى افزايد: ((مگر كسانى كه ايمان آورده و اعمال صالح انجام داده اند كه براى آنها پاداشى تمام نشدنى است )) (الا الذين آمنواوعملوا الصالحات فلهم اجر غير ممنون ).

(آيـه7)ـ در ايـن آيـه , ايـن انـسان ناسپاس و بى اعتنا به دلائل و نشانه هاى معاد را مخاطب ساخته , مـى گـويـد: ((پـس چـه چـيـز سـبب مى شود كه بعد از اين همه (دلائل روشن ) روز جزا را انكار مى كنى ))؟! (فما يكذبك بعد بالدين ).سـاختمان وجود تو از يكسو, و ساختمان اين جهان پهناور از سوى ديگر,نشان مى دهد كه زندگى چند روزه دنيا نمى تواند هدف نهائى آفرينش تو و اين عالم بزرگ باشد.

ايـنـهـا هـمه مقدمه اى است براى جهانى وسيعتر و كاملتر, و به تعبير قرآن درآيه 62 سوره واقعه ((نشئه اولى )) خود خبر از ((نشئه ديگرى )) مى دهد, چرا انسان متذكر نمى شود.

(آيـه8)ـ و در آخرين آيه سوره , مى فرمايد: ((آيا خداوند بهترين حكم كنندگان و داوران نيست ))؟! (اليس اللّه باحكم الحاكمين ).

در حـديثى آمده است هنگامى كه پيغمبراكرم (ص ) سوره ((والتين )) را تلاوت مى فرمود وقتى به آيـه ((الـيس اللّه باحكم الحاكمين )) مى رسيد, مى فرمود: بلى واناعلى ذلك من الشاهدين ;? ((آرى خداوند بهترين حكم كنندگان است و من بر اين امرگواهم )).

((پايان سوره تين )).