تفسير آيات قرآن در کتاب توحيد صدوق رضوان الله عليه(1)

***از امام باقر (ع) درباره سخن خداوند که فرموده : «یا ابلیس مامنعک ان تسجد لما خلقت بیدی»  (ص-75)پرسیدم فرمود : دست در کلام عربی به معنای قدرت و نعمت است خداوند فرموده :  «و اذکرعبادنا داوود ذاالاید»(ص-17) و فرموده :«والسماء بنیناها باید»(ذاریات-47) یعنی به قدرت خود و نیز فرموده :«و ایدهم بروح منه»(مجادله-22) یعنی قویشان ساختیم وگفته می شود برای فلانی در نزد من ایادی بسیاری است یعنی نعمت و بخشش بسیار است ویا گفته می شود برای وی پیش من ید بیضاء است یعنی نعمت است.

***از امام رضا(ع)درباره سخن خداوندعز وجل به شیطان که فرمود :« مامنعک ان تسجد لما خلقت بیدی استکبرت» پرسیدم فرمود :یعنی به قدرت ونیروی خودم.

***از امام باقر (ع) درباره سخن خداوند عزّوجلّ پرسیدم که: «کلِّ شیء هالک الّا وجهه » (قصص-88) فرمود: همه چیز نابود می شود و وجه او باقی می ماند خداوند عزّوجلّ بزرگتر از آن است که به چهره توصیف شود بلکه معنای آن این است که همه چیز نابود شونده است جز دین او و وجهی که از آن به طرف خدا آمده می شود .

***از امام صادق(ع) درباره کلام خداوند عزّوجلّ پرسیدم که : «کلِّ شیء هالک الّا وجهه» فرمود:  همه چیز نابود شونده است جز آنکه راه حق را برگزیده باشد.

***از امام صادق(ع) درباره کلام خداوند عزّوجلّ پرسیدم که : «کلِّ شیء هالک الّا وجهه»  فرمود: هر کسی آنچه را که خداوند از فرمانبری محمد(ص) و پیشوایان بعد از او دستور داده انجام دهد آن همان وجهی است که نابود نمی شود آنگاه این آیه را خواند:«من یطع الرسول فقد اطاع الله» (نساء-80) .

***امام صادق(ع) فرمود: ما وجه الهی هستیم که نابود نمی شود .   

***امام صادق(ع) درباره کلام خداوند عزّوجلّ: «کلِّ شیء هالک الّا وجهه» فرمود: ما هستیم .

***امام باقر (ع)  فرمود: ما همان المثانی هستیم که خداوند به پیامبرمان (ص) عنایت کرده است ما وجه خدا هستیم که که در بین شما می چرخیم هر کس ما را می شناسد که می شناسدمان و هر کس به ما ناآگاه است یقین [قیامت] پیش رویش است .

 ***از امام صادق(ع) درباره کلام خداوند عزّوجلّ پرسیدم که : «کلِّ شیء هالک الّا وجهه» فرمود: دین او. و رسول خدا (ص) و امیرالمومنین (ع) ،دین او و وجه او و چشم او در بین بندگانش است و زبان اوست که بدان سخن می گوید و دست او بر بندگانش است، وما وجه الهی هستیم که از آن سوی باید آمد و ما در بین بندگانش هستیم تا زمانی که برای خدا در آنان رویّّه باشد گفتم رویّه چیست ؟ فرمود : «نیاز» وقتی که خداوند آنان را نیاز نداشته باشد به سوی او برمی گردیم و هر چه دوست دارد انجام می دهد .

***امام صادق(ع) فرمود : خداوند عزّوجلّ ما را آفریده است و نیک آفریدمان ، به ما چهره بخشید و نیک نگارمان داد و ما را چشم خود در بین بندگانش قرار داد  و زبان گویایش در بین آفریدگان خود و دست رحمت و مهر افشانش بر بندگان خویش و وجه او که از آن سوی  نزدش آمده شود و باب خدایی که بر او راهنمایی می کند و گنج های او در زمین قرار داد. به خاطر ما درختان میوه می دهند،میوه ها می رسند ، جویها جاری می شوند به خاطر ما آسمان می بارد و گیاهان زمین می روید ، به عبادت ما خدا عبادت می شود و اگر ما نبودیم خدا عبادت نمی شد.

***امام صادق(ع) فرمود :  خدا یکتا ،تنها و یگانه به یگانگی و تنهای به فرمان است .بندگانی را آفرید و کار دین را به آنان سپرد و ما همانها هستیم ای ابی یعفور ما حجّت خدا در بین بندگانش هستیم و گواهان او بر آفریده هایش و امینان او بر وحیش و گنج بانان او بر علمش و وجه او که از آن وجه نزد او آمده می شود ،چشم او در بین بندگانش ،زبان گویای او قلب جادار او باب او که به سوی او راهنمایی می کند ما انجام دهندگان فرمان اوییم و فراخوانان به راهش . به وسیله ما خدا شناخته شد و توسط ما بندگی گشت ،ما راهنمایان سوی خدا هستیم و اگر نبودیم خدا بندگی نمی شد .

***به امام رضا (ع) گفتم: ای فرزند رسول خدا مردم روایت کرده اند که رسول خدا (ص) فرموده: خداوند آدم را به شکل خودش آفریده است ؟ فرمود خدا بکشدشان اوّل حدیث را حذف کرده اند رسول خدا (ص) بر دو نفرکه همدیگر را بد می گفتند ،شنید که یکی ز آن دو به طرف مقابل گفت خداوند چهره تو را و هر کس که چون توست زشت گرداند . رسول خدا (ص) فرمود:ای بنده خدا این را به برادرت نگو زیرا خداوند عزّوجلّ آدم را بر چهره او آفریده است(فان الله عزّوجلّ خلق آدم علی صورته).