[سوره یس (۳۶): آیه ۵۹]
وَ اِمْتٰازُوا اَلْیَوْمَ أَیُّهَا اَلْمُجْرِمُونَ (۵۹)
و [گفته می‌شود: ] ای مجرمان، امروز از یکدیگر جدا شوید.
۱- مجرمان، در روز رستاخیز از صف مؤمنان جدا خواهند شد.
وَ امْتٰازُوا الْیَوْمَ أَیُّهَا الْمُجْرِمُونَ
۲- مجرمان، در روز رستاخیز از یکدیگر جدا شده و به درد فراق مبتلا خواهند بود.
وَ امْتٰازُوا الْیَوْمَ أَیُّهَا الْمُجْرِمُونَ
مقصود از «امْتٰازُوا» می‌تواند جدایی مجرمان از یکدیگر باشد.
۳- قیامت، روز جدایی صف اهل حق و باطل است.
وَ امْتٰازُوا الْیَوْمَ أَیُّهَا الْمُجْرِمُونَ
۴- کفر، جرم است و کافران مجرم اند.
وَ امْتٰازُوا الْیَوْمَ أَیُّهَا الْمُجْرِمُونَ
مراد از «الْمُجْرِمُونَ» با توجه به آیات پیشین کافران است.

[سوره یس (۳۶): آیه ۶۰]
أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یٰا بَنِی آدَمَ أَنْ لاٰ تَعْبُدُوا اَلشَّیْطٰانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ (۶۰)
آیا با شما - ای فرزندان آدم - عهد نکردم که شیطان را پرستش نکنید، زیرا او دشمن آشکاری برای شماست؛
۱- اطاعت نکردن از شیطان و تسلیم نشدن در برابر او، پیمان خداوند با فرزندان آدم
أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یٰا بَنِی آدَمَ أَنْ لاٰ تَعْبُدُوا الشَّیْطٰانَ
مقصود از «عبادت شیطان»، اطاعت از شیطان است؛ نه پرستش او.
۲- کسانی که به توصیۀ خداوند مبنی بر اطاعت نکردن از شیطان توجه نکنند، مورد سرزنش او قرار دارند.
أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یٰا بَنِی آدَمَ أَنْ لاٰ تَعْبُدُوا الشَّیْطٰانَ
برداشت یاد شده، از لحن سرزنش آمیز آیۀ شریفه به دست می‌آید.
۳- اطاعت از شیطان، به منزلۀ عبادت اوست.
أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یٰا بَنِی آدَمَ أَنْ لاٰ تَعْبُدُوا الشَّیْطٰانَ
۴- امر و نهی کردن و فرمان دادن، نقش شیطان در ارتباط با انسان‌ها است.
أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یٰا بَنِی آدَمَ أَنْ لاٰ تَعْبُدُوا الشَّیْطٰانَ
«اطاعت»در جایی درست است که امر و نهی باشد.
۵- پیروی از شیطان، جرم است و پیروان او مجرم اند.
وَ امْتٰازُوا الْیَوْمَ أَیُّهَا الْمُجْرِمُونَ. أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یٰا بَنِی آدَمَ أَنْ لاٰ تَعْبُدُوا الشَّیْطٰانَ
از ارتباط آیه با آیۀ پیش - که خطاب به مجرمان بود - برداشت یاد شده به دست می‌آید.
۶- نقش شیطان، در پیدایش جرم و تبه کاری در میان بنی آدم
أَیُّهَا الْمُجْرِمُونَ. أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یٰا بَنِی آدَمَ أَنْ لاٰ تَعْبُدُوا الشَّیْطٰانَ
سرزنش کردن مجرمان به علت اطاعت از شیطان، می‌تواند بیانگر این نکته باشد که شیطان، مشوق و تحریک کنندۀ انسان به انجام جرم و تبه کاری است.
۷- شیطان، دشمن مسلّم و آشکار انسان است.
إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ
۸- دشمنی شیطان با انسان، امری روشن و تردیدناپذیر است.
أَنْ لاٰ تَعْبُدُوا الشَّیْطٰانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ
برداشت یاد شده از این رو است که جملۀ «إِنَّهُ لَکُمْ... » (یعنی مسلّم بودن دشمنی شیطان با انسان)، تعلیل برای نهی از پیروی او قرار گرفته است و تعلیل به امری آن گاه صحیح است که آن امر، از امور مسلّم و روشن باشد.
۹- دشمنی و بدخواهی شیطان برای انسان، فلسفۀ توصیۀ خداوند به اطاعت نکردن از شیطان
أَنْ لاٰ تَعْبُدُوا الشَّیْطٰانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ
۱۰- ضرورت اطاعت نکردن از دشمن، امری است بدیهی و روشن.
أَنْ لاٰ تَعْبُدُوا الشَّیْطٰانَ. إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ
برداشت یاد شده از تعلیل «إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ» استفاده می‌شود؛ زیرا تعلیل، حاکی از تعمیم حکم است.
۱۱- اطاعت از دشمن، امری است مذموم و ناپسند.
أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ... إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ
۱۲- توصیه‌های الهی، حکیمانه و در جهت منافع و مصالح انسان هاست.
أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یٰا بَنِی آدَمَ أَنْ لاٰ تَعْبُدُوا الشَّیْطٰانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ
توصیۀ خداوند به اطاعت نکردن از شیطان و بیان فلسفه و چرایی آن (إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ)، حاکی از حقیقت یاد شده است.

[سوره یس (۳۶): آیه ۶۱]
وَ أَنِ اُعْبُدُونِی هٰذٰا صِرٰاطٌ مُسْتَقِیمٌ (۶۱)
و این که مرا پرستش کنید که این راهی است راست؟
۱- عبادت خداوند، توصیۀ او به فرزندان آدم
أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یٰا بَنِی آدَمَ... وَ أَنِ اعْبُدُونِی
۲- عبادت خداوند و پرهیز از اطاعت شیطان، صراط مستقیم الهی
أَنْ لاٰ تَعْبُدُوا الشَّیْطٰانَ... وَ أَنِ اعْبُدُونِی هٰذٰا صِرٰاطٌ مُسْتَقِیمٌ
۳- بودن در صراط مستقیم، خواسته و مطلوب همه انسان هاست.
وَ أَنِ اعْبُدُونِی هٰذٰا صِرٰاطٌ مُسْتَقِیمٌ
جملۀ «هٰذٰا صِرٰاطٌ مُسْتَقِیمٌ»، تعلیل برای امر به عبادت (أن اعبدونی) است و چون تعلیل باید به امری مسلّم و روشن انجام گیرد. پس بودن در صراط مستقیم برای آدمی، امری پذیرفته شده است.
۴- سرپیچی از دستورات شیطان، پیش شرط ورود به آستان بندگی خدا و گام نهادن در صراط مستقیم الهی است.
أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یٰا بَنِی آدَمَ أَنْ لاٰ تَعْبُدُوا الشَّیْطٰانَ... وَ أَنِ اعْبُدُونِی هٰذٰا صِرٰاطٌ مُسْتَقِیمٌ
از تقدم توصیۀ خداوند به پرهیز از اطاعت شیطان، بر فرمان به عبادت خالص خدا و دعوت به صراط مستقیم، برداشت یاد شده به دست می‌آید.

[سوره یس (۳۶): آیه ۶۲]
وَ لَقَدْ أَضَلَّ مِنْکُمْ جِبِلاًّ کَثِیراً أَ فَلَمْ تَکُونُوا تَعْقِلُونَ (۶۲)
و بی تردید [شیطان] جمع بسیاری از شما را گمراه کرد. آیا نمی توانستید عقل خود را به کار گیرید؟
۱- گروه بسیاری از انسان‌ها به دست شیطان گمراه شدند.
أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یٰا بَنِی آدَمَ أَنْ لاٰ تَعْبُدُوا الشَّیْطٰانَ... وَ لَقَدْ أَضَلَّ مِنْکُمْ جِبِلاًّ کَثِیراً
«جبل»اسم جمع است و به معنای گروهی بزرگ از مردم می‌باشد (مفردات راغب).
۲- شیطان، از عوامل گمراهی انسان‌ها
وَ لَقَدْ أَضَلَّ مِنْکُمْ جِبِلاًّ کَثِیراً
۳- هشدار خداوند به فرزندان آدم، دربارۀ وسوسه‌های گمراه کنندۀ شیطان
أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یٰا بَنِی آدَمَ أَنْ لاٰ تَعْبُدُوا الشَّیْطٰانَ... وَ لَقَدْ أَضَلَّ مِنْکُمْ جِبِلاًّ کَثِیراً
۴- کسانی که بر اثر عدم خردورزی، به دست شیطان گمراه شدند، مورد سرزنش خدا قرار دارند.
وَ لَقَدْ أَضَلَّ مِنْکُمْ جِبِلاًّ کَثِیراً أَ فَلَمْ تَکُونُوا تَعْقِلُونَ
برداشت یاد شده از استفهام انکاری در جملۀ «أَ فَلَمْ تَکُونُوا تَعْقِلُونَ» - که در مقام سرزنش است - به دست می‌آید.
۵- پیروی از شیطان و گمراه شدن به دست او، پی آمد عدم خردورزی است.
أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یٰا بَنِی آدَمَ أَنْ لاٰ تَعْبُدُوا الشَّیْطٰانَ... وَ لَقَدْ أَضَلَّ مِنْکُمْ جِبِلاًّ کَثِیراً أَ فَلَمْ تَکُونُوا تَعْقِلُونَ
۶- لزوم تعقل در وسوسه‌های گمراه کنندۀ شیطان و درس آموزی از سرنوشت شوم قربانیان فریب وی
وَ لَقَدْ أَضَلَّ مِنْکُمْ جِبِلاًّ کَثِیراً أَ فَلَمْ تَکُونُوا تَعْقِلُونَ
۷- تعقل و خرد ورزی، راه نجات از وسوسه‌ها و دام‌های شیطان
وَ لَقَدْ أَضَلَّ مِنْکُمْ جِبِلاًّ کَثِیراً أَ فَلَمْ تَکُونُوا تَعْقِلُونَ