سوره نصر [110]

اين سوره در ((مدينه )) نازل شده و داراى 3 آيه است .

محتوا و فضيلت سوره :

ايـن سوره بعد از هجرت نازل شده است , و در آن بشارت و نويد از پيروزى عظيمى مى دهد كه به دنـبـال آن مـردم گـروه گـروه وارد ديـن خـدا مـى شـونـد, و لـذا بـه شكرانه اين نعمت بزرگ پيغمبراكرم (ص) را دعوت به ((تسبيح )) و ((حمد)) الهى و((استغفار)) مى كند.

گـرچـه در اسـلام فـتـوحات زيادى رخ داد, ولى فتحى با مشخصات فوق جز((فتح مكه )) نبود, بخصوص اين كه طبق بعضى از روايات , اعراب معتقدبودند اگر پيامبراسلام (ص) مكه را فتح كند و بر آن مسلط گردد اين دليل بر حقانيت اوست .

بعضى گفته اند: اين سوره بعد از ((صلح حديبيه )) در سال ششم هجرت , و دوسال قبل از ((فتح مكه )) نازل گرديد.

يـكى از نامهاى اين سوره سوره ((توديع )) (خداحافظى ) است چرا كه در آن بطور ضمنى از رحلت پيامبر(ص) خبر مى دهد.

در حـديثى آمده است هنگامى كه اين سوره نازل شد و پيغمبراكرم (ص)آن را بر ياران خود تلاوت كـرد هـمـگى خوشحال و خوشدل شدند, ولى ((عباس ))عموى پيامبر(ص) كه آن را شنيد گريه كرد, پيغمبر(ص) فرمود: اى عمو چرا گريه مى كنى ؟.عرض كرد: گمان مى كنم خبر رحلت شما در اين سوره داده شده اى رسول خدا!پيامبر فرمود: مطلب همان گونه است كه تو مى گوئى .

درباره فضيلت تلاوت اين سوره در حديثى از پيغمبراكرم (ص) آمده است :((كسى كه آن را تلاوت كند همانند اين است كه همراه پيغمبر(ص) در فتح مكه بوده است )).

در حـديـث ديگرى از امام صادق (ع) مى خوانيم : ((كسى كه سوره اذا جانصراللّه والفتح را در نماز نـافـلـه يـا فـريضه بخواند خداوند او را بر تمام دشمنانش پيروز مى كند و در قيامت در حالى وارد مـحـشـر مـى شـود كه نامه اى با اوست كه سخن مى گويد, خداوند آن را از درون قبرش همراه او بيرون فرستاده , و آن امان نامه اى است از آتش جهنم )).

نـاگـفـتـه پـيـداست اين همه افتخار و فضيلت از آن كسى است كه با خواندن اين سوره در خط رسول اللّه قرار گيرد, و به آيين و سنت او عمل كند.

به نام خداوند بخشنده بخشايشگر

(آيه1)ـ در نـخـستين آيه اين سوره مى فرمايد: ((هنگامى كه يارى خدا و پيروزى فرارسد)) (اذا جا نصراللّه والفتح ).

(آيـه2)ـ ((و ببينى مردم گروه گروه وارد دين خدا مى شوند)) (ورايت الناس يدخلون فى دين اللّه افواجا).

درست است كه براى غلبه بر دشمن بايد تامين قوا و تهيه نيرو كرد, ولى يك انسان موحد, نصرت را تـنها از ناحيه خدا مى داند و به همين دليل به هنگام پيروزى مغرور نمى شود, بلكه در مقام شكر و سپاس الهى در مى آيد.

(آيـه3)ـ از ايـن رو در ايـن آيـه مـى فـرمـايـد: ((پـس (به شكرانه اين نعمت بزرگ واين پيروزى و نـصرت الهى ) پروردگارت را تسبيح و حمد كن , و از او آمرزش بخواه كه او بسيار توبه پذير است )) (فسبح بحمد ربك واستغفره انه كان توابا).

در اين سوره نخست از نصرت الهى , و سپس فتح و پيروزى , و بعد نفوذ وگسترش اسلام , و ورود مردم دسته دسته در دين خدا سخن به ميان آمده , و اين هرسه علت و معلول يكديگرند, تا نصرت و يـارى الـهى نباشد فتح و پيروزى نيست ,و تا فتح و پيروزى نرسد و موانع از سر راه برداشته نشود مـردم گروه گروه مسلمان نمى شوند, و البته به دنبال اين سه مرحله مرحله چهارم يعنى مرحله شكر و حمد وستايش خدا فرا مى رسد.

((تسبيح )) به معنى منزه شمردن خداوند از هرگونه عيب و نقص است , و((حمد)) براى توصيف او به صفات كماليه و ((استغفار)) در برابر نقصانها و تقصيرهاى بندگان است .

ايـن فـتـح عـظيم سبب شد كه افراد گمان نكنند خداوند يارانش را تنهامى گذارد (پاكى از اين نـقـص ) و نـيز بدانند كه خداوند بر انجام وعده هايش توانا است (موصوف بودن به اين كمال ) و نيز بندگان به نقص خود در برابر عظمت او اعتراف كنند.

فتح مكه بزرگترين پيروزى اسلام :

فـتـح مـكه فصل جديدى در تاريخ اسلام گشود, و مقاومتهاى دشمن را بعد ازحدود بيست سال درهـم شـكست , در حقيقت با فتح مكه بساط شرك و بت پرستى از جزيره عربستان برچيده شد, و اسلام آماده براى جهش به كشورهاى ديگر جهان گشت .

((پايان سوره نصر)).